Δον Κιχώτης

Λογοτεχνικός ήρωας, κεντρικό πρόσωπο του περίφημου ομώνυμου μυθιστορήματος του Ισπανού μυθιστοριογράφου Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Ο Δ.Κ. –όσο λίγοι άλλοι ήρωες της τέχνης– έγινε σύμβολο μιας ορισμένης ανθρώπινης συμπεριφοράς, ένας μύθος που πέρασε από τη λογοτεχνία στη ζωή. Οι λέξεις δονκιχωτικός και δονκιχωτισμός πέρασαν στο καθημερινό λεξιλόγιο για να περιγράψουν τον άνθρωπο που κυνηγά με επιμονή και πείσμα ένα ιδανικό, απομονώνεται και προσπερνά την καθημερινή πραγματικότητα, ή για να χαρακτηρίσουν την ανιδιοτελή και ονειροπόλα στάση που υιοθετούν άτομα ή κοινωνικές ομάδες. Ο ευγενικός και αγνός ήρωας του Θερβάντες, που θέλει με κάθε θυσία να αναστήσει τον ηρωικό κόσμο των ιπποτών και να ζήσει ως περιπλανώμενος ιππότης σε καιρούς που αυτός ο κόσμος και ο τρόπος ζωής αποτελούν οριστικό παρελθόν, έχει ασφαλώς κάτι παρανοϊκό και αναχρονιστικό στο φέρσιμό του, στα απίστευτα οράματα και στις περιπέτειές του. Η τρέλα του γίνεται πιο συγκινητική και πιο έκδηλη καθώς βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπος όχι μόνο με τη θλιβερή και πεζή πραγματικότητα, με την οποία καθημερινά έρχεται σε σύγκρουση, αλλά επίσης και με την ευθυκρισία, την απλότητα και την αφελή ειλικρίνεια που χαρακτηρίζουν τον Σάντσο Πάντσα, τον ιπποκόμο του. Σε αυτή την αντιπαράθεση περικλείεται ακριβώς το μεγάλο δίδαγμα, το υποδειγματικό μάθημα του Δ.Κ.: μια επιστροφή στα ιδανικά της δικαιοσύνης, της καλοσύνης και της αλήθειας και μια έκκληση στην αγνότητα και στην ευθύτητα που κατά καιρούς ανασταίνει και οικειοποιείται η ανθρωπότητα. Στο πρόσωπο του Δ.Κ., στον δονκιχωτικό κόσμο, ανέτρεξαν συχνά συγγραφείς και καλλιτέχνες, φιλόσοφοι και κοινωνιολόγοι. Από τον ήρωα αυτόν αντλούν άλλοι ήρωες (από τον Φάουστ έως τον Σαρλό). Η μορφή του Δ.Κ. θεωρείται πλέον ένας ακρογωνιαίος λίθος της ιστορίας της λογοτεχνίας και της ανθρώπινης σκέψης. Τα αγάλματα του Δον Κιχώτη και του Σάντσο Πάντσα στο μνημείο του Θερβάντες, στη Μαδρίτη. Αντίγραφό της δεύτερης έκδοσης του μυθιστορήματος «Δον Κιχώτης» του Θερβάντες, σε πλειστηριασμό το 2000 (φωτ. ΑΠΕ).